Orta Asiyanın incisi - Xivə bələdçisi
Xivədəki bütün otel, apartament və hostelləri bu linkdən book (bron) edə bilərsiz.XivəBir şəhər ancaq bu qədər gözəl ola bilər. Ölmədən görüləcək şəhərlər çoxdur, ancaq məncə ən birincisi Xivədir.Şəhər “İpək Yolu”-nun bütün yollarının qovşağıdır. İçan Kala və Dışan Kala adlanan iki əsas hissədən ibarətdir.Xivə küçələrində ‘’hansı əsrdəyik’’ sualı ilə gəzirdik. Hər yer torpaq rəngi, hündür divarlar, firuzəyi rəngli kaşı, keramika, miniatür əsərlər, minarələr, mədrəsələr, karvansaralar, taxta qapılar, sütunlar, doğma insanlar…Xivə şəhərinin 35 km yaxınlığında Ürgənc havalimanı yerləşir. Buraya Bakıdan və Daşkənddən birbaşa reyslər həyata keçirilir.HotelQiymətlər əladır. Reytinqi 8.1 olan hotellərin qiyməti iki nəfərlik otaqda 1 nəfər üçün 8 avrodan başlayır. Xidmət, təmizlik yüksək səviyyədədir.Valyuta Ölkədə Özbəkistan somu (UZS) istifadə edilir, yüz ABŞ dolları bir milyon yüz qırx altı min soma bərabərdir.TuristlərŞəhərdə turistlərin əksəriyyəti avropalılardır. Ruslar, və yerli turistlər də çoxdur.Danşıq dili, əhaliŞəhərdə rus dilini demək olar ki, hamı bilir. Özbək və rus dilləri əsas istifadə edilən dillərdir. Yerli əhali ölkənin digər bölgələrinə nisbətən bizə daha doğma dildə danışır və hər söz başa düşülür.HədiyyəTaxtadan düzəldilən əl işləri, keramika qablar, çay, halva, nabat, ədviyyatlar, quru meyvələr, ipək parçalar, araqçın və kələğayılar.YeməklərBizim yeməklərlə oxşarlıq çoxdur. Xivədə yeməklərin ən dadlısı aşdır. Digər dadlı yeməkləri isə yağlı ət və göyərtilərdən hazırlanan şurpa supu, ət və soğan tərkibli samsa, mantı, kabablar və maş şorbası.Şəhər divarları önündə bizi tarixə adını böyük hərflərlə yazdırmış alimin heykəli qarşılayır. Əl-Xarəzmi 780-ci ildə bu şəhərdə anadan olub, cəbr elminin banisi və sıfır rəqəmini tapan şəxsdir. İbni Sina, Biruni və onlarla dahilər də burada təhsil almış, yaşayıb-yaratmışdılar.Şəhərin hər yerində qədim Zərdüşt üslubu və naxışları ilə bəzədilən dadlı çörəklərin qoxusu hiss edilir.Zərdüşt motivləri həm də demək olar ki, bütün tarixi tikililərdə mövcuddur.Görməli yerlərƏsas maraqlı yerlər “İçan Kala” adlanan qədim şəhərin daxilindədir. Biz girişə yaxınlaşanda Xivə Əmiri, vəziri və digər saray üzvləri böyük təm-təraqla qalanı tərk edirdilər. Bu proses sanki Əmir indi də yaşayırmış kimi hərgün bir neçə dəfə təkrarlanır.İçəri isə sanki başqa aləm idi. Özbək xalq mahnılarını çalıb-oxuyan qrup milli geyimlərdə rəqs edə-edə küçələri gəzirdilər.Axşama doğru isə mərkəzi meydanda milli oyunlar və rəqslər daha maraqlı şəkildə davam edir. Biz də bütün digər turistlər kimi hərşeyi yaddan çıxarıb heyrətlə olanları izləyirdik.Kaş bizim Dövlət Turizm Agentliyi və Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi də İçərişəhər, Şəki, Lahıc kimi yerlərdə buna bənzər işlər görərdi.Xivənin rəmzi Kalta Minordur. Yəni yarımçıq minarə, 1855-ci ildə tikinti başlayır, ancaq Əmir Xan vəfat etdiyinə görə yarımçıq qalır.Hündürlüyü 45 metr olan İslam Xoca minarəsi Xivənin hər nöqtəsindən görünür.Cümə məscidi X əsrdə tikilib. Məscidin daxilindəki ağac sütunlarda gül və yarpaq naxışları zərif şəkildə işlənmişdir.Xivə Əmirinin yay sarayı. Burada Əmirin necə həyat tərzi sürdüyü, saray əhlinin kimlər olduğu haqqında ətraflı öyrənmək olur. Bələdçilər çox savadlı idi.Pəhləvan Mahmud məqbərəsi Xivənin əsas memarlıq abidələrindən və ziyarətgahlarından biridir. Məqbərədə böyük şair, maarifçi, sufi və filosof Pəhləvan Mahmud dəfn olunub.Yumurtavari hündür günbəz Pəhləvan Mahmud məqbərəsini unikal edir. İnteryeri ağ və göy rəngli kaşılarla ahəngdar bəzədilmişdir. Divarlarda Pəhləvan Mahmuda məxsus fars dilində şeirlər yazılıb.Kunya-Ark “İçan-Kala”-dan hündür gil divarla ayrılmış bir növ qala daxilində qaladır. Bura “İçan-Kala” və ətrafının gözəl mənzərəsini seyr etmək üçün əla yerdir.XIV əsrdə yaşamış nəqşibəndi sufi ustadı olan Səid Əlauddin türbəsi Xivənin ən unikal tikililərindən biridir.Taş-Xauli sarayı isə Xivənin ən rəngli və gözoxşayan sarayıdır.”İçan Kala” müdafiə divarlarının hündürlüyü təxminən 10 metr, qalınlığı 8 metr və uzunluğu 2250 metrdir.Qalanın dörd qapısı var: Şimal (Bağça-darvaza), Cənub (Taş-darvaza), Şərq (Pəhləvan-darvaza) və Qərb (Ata-darvaza).İçəridə insanı orta əsr şərqinə aparan saraylar, məscidlər, minarələr, mədrəsələr, məqbərələr, meydanlar və karvansaralar var.TarixRəvayətə görə, Xivə adını Nuhun böyük oğlu Sam qoymuşdur. O, səhrada uzun müddət susuz qaldıqdan sonra tapdığı quyudan su içərək qışqırıb:"Hey, vak, hey, vak!" Bu "nə yaxşı" deməkdir və o vaxtdan bura “Hey-vak”, yəni Xivə adlanıb.Xivə 2700 illik yaşayış yeridir. Karvanların dayandığı İpək Yolunun mühüm qovşağıdır.İki böyük səhra arasında bir vahə olan Xivə Makedoniyalı İskəndər, İran, Çingiz xan tərəfindən işğal edilib. Daha sonra isə Əmir Teymur, Xarəzmşahlar, Şeybanilər, Xivə Əmirliyi, ruslar və müstəqil Özbəkistan.Orta Asiyanın digər şəhərlərində olduğu kimi, şəhərin divarları qurudulmuş kərpicdən hörülüb və hündürlüyü 6-8 metrdir. Tarix boyu bu divarlar dəfələrlə dağıdılıb və yenidən tikilib.Əgər yazını bəyəndinizsə aşağıda olan Facebook düyməsini seçərək blogpostu Facebookda paylaşın ki, dostlarınız da yazılarımızdan xəbərdar olsunlar. Yox əgər Gəzəyənlərin yazılarından ilk xəbər tutmaq istəyirsinizsə aşağıda “abunə ol” bölməsinə mailinizi yazaraq düyməyə klikləyin. Hələlik bu qədər, növbəti yazılara qədər…Paylaşdı: Elşən İsmayılov